Cỏ biển đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe cho các hệ sinh thái ven bờ, các thảm cỏ biển tạo ra môi trường sống cho nhiều loài sinh vật biển, duy trì nghề cá và an ninh lương thực, lưu trữ một lượng lớn carbon xanh, bảo vệ bờ biển và cải thiện chất lượng nước. Khi các thảm cỏ biển bị suy thoái và diện tích thu hẹp, toàn bộ hệ sinh thái ven biển và sinh kế của cộng đồng phụ thuộc vào chúng sẽ bị ảnh hưởng.
Từ ngày 4 đến ngày 6 tháng 11 năm 2025, Tiểu ban IOC khu vực Tây Thái Bình Dương (IOC WESTPAC) đã tổ chức hội thảo quốc tế cho các chuyên gia về thực vật biển, nhà quản lý tài nguyên và quan chức chính phủ từ mười quốc gia thành viên — Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Việt Nam, Myanmar, Hàn Quốc, Trung Quốc và Úc - cùng với các chương trình quốc tế có liên quan, nhằm tăng cường hợp tác trong nghiên cứu, bảo tồn và phục hồi cỏ biển. Đại diện Uỷ ban IOC Việt Nam có tiến sĩ Nguyễn Xuân Vị, chuyên gia về thực vật biển tại Viện Hải dương học tham dự hội nghị.
Ảnh các thành viên tham dự Hội thảo quốc tế về bảo tồn, phục hội cỏ biển tại tại khu vực có cỏ biển ở Pa Khlok, Phuket, Thái Lan
Tại hội nghị, diễn giả chính tiến sĩ Mat Vanderklift từ cơ quan khoa học CSIRO Úc lo ngại rằng diện tích cỏ biển toàn cầu đã giảm hơn 30% trong thế kỷ qua, ảnh hưởng tiêu cực đến các hệ sinh thái biển. Ông kêu gọi cộng đồng khoa học quốc tế cần nỗ lực mạnh mẽ hơn, dựa trên cơ sở khoa học để đảo ngược xu hướng này, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kết hợp các khảo sát thực địa truyền thống với công nghệ cao như thiết bị bay không người lái, viễn thám ảnh vệ tinh và trí tuệ nhân tạo (AI), để giám sát và phục hồi hệ sinh thái cỏ biển tốt hơn.
Diễn giả Chan Leo Lai từ Đại học Thành phố Hồng Kông đã giới thiệu những phương pháp mới tiên tiến trong việc lập bản đồ và giám sát môi trường sống đáy biển gần bờ. Nhóm của ông đang xây dựng “Hệ thống giám sát kỹ thuật số cho hệ sinh thái ven biển”, sử dụng hệ thống liên lạc và định vị dưới nước, phương tiện lập bản đồ dùng thợ lặn, hình ảnh đa phổ từ thiết bị bay không người lái và DNA môi trường (eDNA) để tạo ra bản đồ môi trường sống 2D và 3D chi tiết.
Tại hội thảo, các chuyên gia đã chia sẻ hiện trạng hệ sinh thái cỏ biển ở quốc gia mình, các nỗ lực nghiên cứu, hoạt động giám sát và đánh giá, chiến lược phục hồi và quản lý hệ sinh thái cỏ biển.
Chuyến tham quan thực tế đến Khu vực Cỏ biển ở Pa Khlok - một trong những đồng cỏ biển có diện tích lớn ở nhất Phuket - đã mang đến cho người tham gia trải nghiệm thực tế. Địa điểm độc đáo này, nổi tiếng với sự đa dạng phong phú về thành phần loài và là môi trường sống kiếm ăn của loài bò biển trong khu vực.
Các thành viên tham gia hội thảo đã thực hành lập bản đồ cỏ biển bằng thiết bị bay bay không người lái, khảo sát để xác định thành phần loài và độ che phủ, lấy mẫu động vật lớn, lấy mẫu trầm tích để đánh giá carbon xanh, và các kỹ thuật phục hồi dựa vào đặc điểm môi trường ở khu vực này. Sau chuyến đi thực địa, các thành viên tham gia đã thảo luận nhóm xoay quanh bốn lĩnh vực ưu tiên: i.) Nghiên cứu và giám sát, bao gồm tác động gây ảnh hưởng đến môi trường của các thảm cỏ biển; ii.) Bảo tồn và phục hồi cỏ biển; iii.) Đánh giá và giá trị kinh tế, bao gồm cả những giá trị liên quan đến carbon xanh; và iv) Cơ chế tài chính đổi mới phục vụ cho hoạt động bảo tồn cỏ biển.
Hội thảo tái khẳng định cam kết chung của các quốc gia thành viên trong việc bảo vệ hệ sinh thái cỏ biển. Với các quan hệ đối tác được đổi mới và một loạt các hành động chung rõ ràng, Tiểu ban IOC Westpac đang nỗ lực tăng cường nghiên cứu và bảo tồn cỏ biển giữa các quốc gia thành viên trong khu vực vì sức khỏe lâu dài của các thảm cỏ biển ven bờ và đa dạng sinh học biển.
(Nguồn IOC Việt Nam)
